Ali Borovalı’yı neredeyse fotoğraf kariyerinin başından bu yana tanırım. O’nun resmi biyografisi yaklaşık şöyle: ABD’de, üniversitede aldığı fotoğraf eğitiminden sonra hayatın akışı içinde fotoğrafçılıkta uzmanlaşma arayışı, onu foto-röportaj alanına yönlendirdi. Son yıllarda dünyanın önemli fotoğraf merkezlerinde gerçekleştirdiği sergilerle adını uluslararası düzeyde duyuran Ali Borovalı yapıtlarında insan yaşamına, çevresine ve kültür temalarına yaratıcı bir bakış ile odaklanmaktadır.

Fakat benim için önemli olan Salı Grubu ve İstanbul Fotoğraf Müzesi yapısı içinde ve daha sonraki pek çok fotoğraf, sanat ortamında, örneğin; Rusya’da, 2019’da, “Türkiye – Rusya Kültür ve Turizm Yılı’’ etkinlikleri çerçevesinde açtığımız ortak fotoğraf sergimiz gibi özel ortamlardaki değerlendirmeler üzerindendir. Çünkü onunla fotoğrafa ve hayata dair çok şey paylaştık, birlikte seyahatler gerçekleştirdik, devlet sohbetleri yaptık. Değerlendirmelerim hayatın ve sanatın içinde tay tay giderken, Ali’yi çok yakından tanımış olmamla bağlantılı.

Fotoğraf Sanatçısı Ali Borovalı konusunda temel düşüncem, O’nun hanidir tam zamanlı profesyonel sanatçı olarak fotoğrafın ne olup, ne olmadığını derinlemesine fark etmesidir. Çünkü yalnızca ülkemizde değil, dünyada da aslında çok yaygın olan, (bence neredeyse %99 ölçeğinde) her görselin fotoğraf zannedilmesidir. Temelinde fotoğraf 1839’dan bu yana teknik, görsel bir yapıdır. Hele dijital devriminden sonra (cep telefonlarıyla trilyonlara varan bir üretimle) herkesin bir şekilde ilişkide olduğu bir yapı.

Her şeyde olduğu gibi fotoğraf sanatının da bir tarihi ve felsefi yapılanması var. İşe oradan bakarsak burada önemli olan fotoğrafın temsil yeteneği ve duruşu ile, tasvir duruşunun temel belirleyici olduğunun bilinmesidir. Bunun açıklaması, fotoğrafta ele alınan konunun sadece teknik olarak aktarılmasından ibaret olmaması, ‘’tasvir yaklaşımıyla’’ fotoğraf sanatçısının kendi duruş ve sanat dili olarak fotoğrafçasını açık olarak her işine yansıtmasıdır. Sonuçta ancak tarzı – üslubu olanın sanatçı sayılacağını unutmamak gerekir.  Benim katıldığım ve itibar ettiğim kavramsal bakış da budur. Bu yapı Ali Borovalı’da aynen var.

Ayrıca fotoğrafın A- Meslek uygulamaları, B- Sanatsal bir ayrım içinde ele alınabilmesi ve değerlendirilmesi de önemli. Ve elbette temelde en önemli olan kişinin fotoğrafla olan ilişkisinin kuvvetle altını çizdiğim tam zamanlı profesyonel olmasıdır. Bu da tamam. O zaman Ali Borovalı, Türk fotoğraf çevresinde çok önemli bir figür haline geliyor. Ve oldukça genç yaşıyla ilerde dünyadaki gururumuz olmanın gerçek adaylarındandır.

Ali’nin resmi biyografisinde devamla görüyoruz ki daha neler neler yapmış ona bakalım.

Balkan fotoğrafçılarının aynı çatı altında toplanmasına da destek olan sanatçı, çok seyahat etmekte ve uzun soluklu projelerde çalışmayı tercih etmektedir. Katıldığı uluslararası festivaller, konferanslar ve “workshop” larla da adını sıkça duyuran Borovalı’nın fotoğrafçılık kariyeri sırasında kazandığı ödüller arasında Fujifilm Euro-Press Award (Türkiye-1997), Şinasi Barutçu Kupası (1999) ve Pamukbank Ödülü (1999) önemli yer tutmaktadır.

1998’de Avrupa’da yılın Basın Fotoğrafçısı unvanına aday gösterilen Borovalı, aynı yıl Köln’de dünyanın en büyük fotoğraf fuarı olan Photokina’da, 2000-2002 arasında birçok kez Yunanistan ve Bulgaristan’da, 2004’de fotojurnalizmin doruk noktası olarak kabul edilen Fransa, Perpignan Visa Pour L’Image festivalinde ve 2005 yılında Polonya, Bielsko-Biala FotoArt Festival’de kişisel sergiler açtı. Sanatçı, son çalışmaları olan Buz / Ice, Aynaroz / Mount Athos, Orada Kimse Var Mı? / Is There Antbody Out There? ve İstanbul Pera Müzesinde sergilenen Bir Yol Öyküsü / A Road Story ile büyük yankı uyandırdı ve 2019 yılında Sanat Kurumu tarafından Türkiye’de Yılın Fotoğraf Sanatçısı ünvanına layık görüldü. Ali Borovalı’nın, Türk Fotoğrafçıları Kütüphanesi ve Fransız Kültür Merkezi’nden ve Yunanistan’da Militos, Lambrakis Press ve Mount Athos Center’den yayımlanmış kitapları bulunmaktadır. Daha ne olsun.

Neticeten, Değerli Ali Borovalı, Osmanlı’nın ve Cumhuriyet Dönemi’nin seçkin ailelerinden biri olan Borovalı Ailesi’nin sadece bir eli yağda, bir eli balda bir ferdi olarak devam etmek yerine ‘’hayatın anlamı’’ noktasında ayrıca bir mutluluk yolu olan sanatı seçerek ‘’adam gibi adamlığını’’ ve fotoğraf sanatçılığını ilan eden bir dosttur. Ne mutlu ki bana, O’nun sadece bu değil pek çok fotoğrafına sahibim.

Bu fotoğraf Ali’nin Yeniköy’deki ev – atölyesinde derin bir devlet sohbeti sırasında çekildi. Enine kadrajlanmış, siyah beyaz, yaşamdan bir an, durum portresi. Çerçeve içinde sağ taraftan Ali’nin yüzüne hafif bir ışık geliyor. Fotoğraf var olan ışık yapısı içinde değerlendirilir. Yüz hafifçe ışık almış ama portrenin kimlik tamlaması çözümlenmiş. Eğer bu fotoğraf, eski tarz bir fotoğrafhanede, stüdyoda çekilseydi bu ışığa ‘’Muhallebi Işığı’’ derlerdi. Ayrıntılı, ince bir teknikle siyah beyazdaki doygun griler korunuyor, yani fotoğrafın gri skalası yerinde.

Bu metin Fotoğraf Dergisi Ağustos-Eylül 2021 Sayısı için yazıldı.