Türk romancı, senaryo, öykü yazarı ve aktivist, Yaşar Kemal

Cumhuriyet kültürümüzü oluşturan yapının bir parçası ve Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazarımız Yaşar Kemal’le olan ilişkilerim ilginçtir. Yaşar Kemal’le, gençliğimde, 1960’lı yıllardaki siyah beyaz fotoğraflarımın sanat çevresinde estirdiği yaygın beğeni rüzgârları eserken tanışmıştık. Büyük usta yalnız edebiyat çevresini değil, ülkemizin tüm sanat olaylarını da izlerdi.

Tanışmamız, 1951-1963 yılları arasında Cumhuriyet gazetesinde fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştığı döneme rastlar. İlk tanıştığımız o gün, Yaşar Kemal, coşkulu, Davudi sesiyle önce, ‘’demek Gültekin Çizgen sensin, merhaba!’’ demişti.

Çukurova’nın bu çilekeş çocuğunun edebiyata nasıl adım atıp, nerelere geldiği herkesin, sanat çevresinin malumudur.

Yaşar Kemal demek, benim için ‘’İnce Memed’’ demektir. Yazarımız bu eseriyle Dünyaca ünlü Fransız Gallimard Yayınevi tarafından dünyaya açıldı.

Roman, ağalara karşı Çukurova’nın yoksul halkına arka çıkan İnce Memed’in halkı için savaşmasını romanca anlatımıdır. Dört ciltten oluşan roman, otuz dokuz yılda tamamlandı.

Değerli Yaşar Kemal’le, yalnız şurada, burada değil, pek çok ilginç ortamlarda, davetlerde beraber olma şansım oldu. Dolayısıyla aile hayatına da girdim. Eşi rahmetli Thilda Serrero, Osmanlı Bankası Genel Müdürü’nün kızıydı. Gallimard Yayınevinin sahibi ise O’nun kardeşiydi.

Son derece donanımlı, pek çok yabancı dil konuşabilen, kültürlü, Yaşar Kemal’e çok yakışan eşsiz bir hanımefendiydi.

O yılların toplantılarında sanat ve fotoğrafa dair derinlemesine sohbetler yapabildim.

Thilda Serrero’nun ölümünden sonra hayatını birleştirdiği, Cumhuriyetin ünlü siyaset ve kültür ailesi ‘’Baban’’ailesinden, Ayşe Semiha Baban’ı da tanırdım. Kuruluşu İstanbul’un Fatihi, Sultan Mehmet tarafından yapılan İstanbul Üniversitesi’nin Tıp Eğitimi’nin 500. Yılı nedeniyle düzenlenecek tanıtıcı bir fotoğraf sergisi projesinin uygulamasını tam zamanlı profesyonel bir fotoğrafçı olarak aldığımda kendisiyle tanışmıştık. Üniversite rektörün araştırma sekreteri olarak tüm sergi uygulamasına başından, sonuna kadar katılmıştı. Bu sergi hazırlığı sırasında pek çok ilginç olay yaşadım. O dönemde siyasal olaylar nedeniyle üniversitenin tüm duvarları sloganlarla kaplıydı. Özellikle yurt dışından gelecek kongre katılımcıları için bu manzara idarece istenmiyordu ve o dönemde henüz olmayan fotoşop uygulamaları da mümkün değildi. Tek çare hava fotoğraflarıyla üniversiteyi görüntülemek gerekiyordu. Ama o dönem askeriye dışında helikopter de yoktu. Çare bir fotoğraf dostu olan rahmetli Alaattin Paşa’dan yardım istemekti. Genel Kurmayın bu kıdemli Generali çareyi buldu ve Türk Hava Kurumu’ndan bir pırpır ve onun deli pilotunu tahsis ettiler. İstanbul dönüşü hiç yapılmayacak bir şeyi yapıp, yeni yapılmış İstanbul Boğaz Köprüsünün altından geçerek kent turunu tamamlayıp Yeşilköy’e inmiştik.

Yaşar Kemal’e bu hikâyeyi anlattığımda ‘’vay deli vay’’ deyip sırtımı sıvazladığını dün gibi hatırlıyorum.

Bu çalışmaların takipçisi, Ayşe Semiha Baban, son derece zeki, zarif bir hanımefendi olarak daima kendisinin büyük hayranı olduğu Yaşar Kemal’in son dönemleri büyük hayranlıkla paylaşan bir güzellikti.

Yaşar Kemal portresi, doğal ışıkla oluşturulmuş porte anlayışının bir örneği. Siyah, Beyaz, enine kadrajlanmış, tarafsız bir fon üzerinde, büyük yazarın günlük bir duruşu. Yaşar Kemal, yüzüne sağ ortadan hafif bir ışık almış, olağan bir ritim içinde değerlendirilen bir bakış. Benim için önemli bir anı.

Fotoğraf, Kurucu Küratörü olduğum İstanbul Fotoğraf Müzesi’ndeki retrospektif sergimde ve etkinliğe bağlı olarak yayınlanan ‘’Anbean’’ albümünde de bu portre yayınlandı.

Bu metin Fotoğraf Dergisi için yazıldı.