ALBÜM

Fotoğraf tutkunu Kars’lı Kadir Ekinci, yeni bir fotoğraf albümüyle karşımızda. Jenerikte şöyle diyor, ‘’Bu albümdeki fotoğraflar siyah beyaz, negatif film ve dijital makineyle 2006 ile 2016 yılları arasında Kars’ın Selim İlçesi, Mal Meydanı’nda çekilmiştir.’’

Albüm 2018 yılının Temmuz ayında 1.000 adet basılmış ve hepsi numaralandırılmış. Albüm yazılarını, Kemal Cengizkan, İbrahim Göğer, Merih Akoğul ve Prof. Doktor Turgut Kırmızı Bayrak yazmışlar. İngilizceye çeviriyi Anıl Ayhan yapmış. Grafik tasarım ve uygulama İbrahim Göğer’e ait. Albüm 30×30 cm ve siyah beyaz, özenli bir baskıyla Ankara Kuban Matbaa ve Yayıncılık tarafından gerçekleştirilmiş.

KİMDİR

Albümün başındaki kimlik bölümünde şöyle yazıyor: A. Kadir Ekinci 1954 Kars doğumlu. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünü bitirdi. Halen bir kamu kurumunda çalışıyor. 1992 Yılından beri Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği Afsad üyesi olan Ekinci, yönetim ve danışma kurumlarında görev aldı. GAP Güneydoğu Anadolu’da İnançlar projesi gibi Afsad’ın düzenlediği birçok projede yer aldı. Sessiz Işık ve Uzak ışık adlı kişisel sergileri Ankara, İstanbul, İzmir ve Kıbrıs’ta açıldı. Siyah beyaz fotoğraflardan oluşan Sessiz ve Uzak Işık albümü 2010 yılında yayınlandı. Fotoğrafları Yurtiçinde ve Yurtdışında pek çok yarışmada sergilendi.

Fotoğrafa başladığı günden beri ışığın gücüne inanan Ekinci bu sergisinde de bir kez daha memleketi Kars’a dönüyor. Kars’ın en önemli ticari merkezlerinden biri ve yaşamın bir parçası halindeki hayvan pazarı, yeni yerine taşınmadan önce var olan nostaljisiyle birlikte, fotoğraf karelerine taşıyor. Ekinci, meydanın sakinlerinden hayvanları, yaşlısından gencine insanları, karmaşanın içindeki düzeni fotoğraflayarak içinden geldiği toplumsal kültüre fotoğrafik bir dille tanıklık ediyor.

Kadir Ekinci eski bir geçmişi bulunan bölgeye ait kültür mirasının gelecek kuşaklara aktarılması umuduyla Kars’ın mal meydanını ışıklarıyla ve anılarıyla belgeleyerek yoluna devam ediyor.

MAL MEYDANI

Albümde Kars Mal Meydanı şöyle tanıtılıyor; Kars Valiliğinin şimdiki binasının bulunduğu yerde hizmet veren meydan 1965 yılında bugünkü yerine taşınmıştır. İl merkezinin doğusunda, şehir merkezine 4-5 km uzaklıktadır. Yaklaşık 15-20 dönümlük bir açık alan üzerine kurulmuştur. Etrafı taş duvarlarla çevrilidir. Doğusunda ot-saman satılan bir ardiye, batısında Hz. Ömer Camii, kuzeyinde Karadağ Tabya yer almakta olup, güneyinden ise Kars – Ardahan karayolu geçmektedir.

Meydan iki bölümlüdür, büyükbaş ve küçükbaş hayvanların giriş çıkışları için iki kapısı vardır. Kars Belediyesi ve Kars Ticaret borsası başkanlığı personelinin görev yaptığı meydanda hayvanların tartılması için bir büyük kantar ve büyük bir ahır mevcuttur. Sağ tarafta eski tek katlı binadan, kışları soba ile ısıtılan bir kahvehane ve birkaç çay ocağı bulunmaktadır.

Türkiye’de haftanın 5 günü açık olan tek hayvan pazarı meydanda hareketlilik sabahın çok erken saatlerinde henüz gün ağarırken başlar.

Büyükbaş hayvan ırklarından Simental, Simental melezi, Montofon, Yerli Kara, Zavot ve bunların melezleri, küçükbaş hayvanlardan koyun ve keçi meydanda yerini alır. 450.000 büyük baş ve 550.000 küçükbaş hayvan bulunan Kars’da meydan, ekonomiye kattığı değerle, bölgenin en canlı ve hareketli ticaret merkezlerinden biridir.

FOTOĞRAFLAR VE FOTOĞRAFÇA

1. Kadir Ekinci, Mal Meydanı albümünde, siyah beyaz fotoğraflarla bize ne anlatıyor, nasıl anlatıyor? Albümün sayfalarını çevirdikçe akıcı bir anlatımla, doğal bir güzellikle karşı karşıyayız. Çünkü temelinde sahilik var. Kars’lı Kadir Ekinci kendi memleketinden bir hikâye anlatıyor. Yaşadığı, bildiği bir hikâyeyi bir Kars çocuğu olduğu için duyguları harekete geçirmek, sağlam, yüklü ifadeler sergilemek, O’nun sahilik içindeki kolaylığı. Tabii çok yakışmış.

Albüm, Mal Meydanı’na gerisindeki çobanla birlikte gelen sığır sürüsünün yarattığı toz bulutu içinden yavaş yavaş ortaya çıkan sürünün panoramik bir fotoğrafıyla, etkileyici bir sahne ile başlıyor. Siyah beyazın açıktan koyuya ton çeşitliliği içinde kusursuz biçimlenmiş anlatım kesitleriyle devam eden görsel bir ziyafet.

İbrahim Göğer’in tasarım ustalığının izleri sayfaları çevirdikçe yaşanıyor. Kar yağarken tüm caddeyi işgal ederek yürüyen sürünün trafik içindeki karmaşası yine çift sayfa olarak verilmiş. Sonraki sayfalarda Mal Meydanı’ndaki sığırların genel fotoğraflarıyla görsel hikâye sürdürülüyor. Bir albümün içinde tüm fotoğrafların aynı güçte olması mümkün değildir. Bu da çok doğaldır. Müzikte her notanın ayrı tonda olmasıyla koşut ama sonunda bir besteyi tamamlaması gibi bir durumdur bu. Gerek biçim, gerek öz itibariyle bazı fotoğraflar doğal olarak öne çıkar. Baş sayfalarda kar içinde hem hayvanların, hem insanların nefeslerinden çıkan buğu ile zenginleşmiş atmosfer, işte albümün doyumsuz fotoğraflarından bir diğeri, tabii yine haklı olarak çift sayfada verilmiş.

Kadir Ekinci, ‘’fotoğrafta atmosfer’’ denilen ve fotoğrafı fotoğraf yapan temel öğenin ne olduğunu anlamış, bilen biri olarak bir ders kitabında olduğu gibi seçkin fotoğraf örneklerini art arda sıralamış. Sıcağın soğukla buluşmasında ortaya çıkan buğulu atmosfer, yağan kar tanelerinin perdelediği görüntüler, Mal Meydanı’ndaki su birikintilerine yansıyan hayvan ve insan grupları, Kadir Ekinci’nin fotoğraf dilinin inceliklerini yansıtıyor. Ayrıca Mal Meydanı’ndaki hayvan pazarının temel görüntüsü olan pazarlıklar, hayvan dişlerine bakılarak yapılan yaş kontrolleri, tartışmalar ve pazarlığın sonunu ilan eden tokalaşmaların ördüğü büyük hikâye son derece güçlü ve sağlam anlatılmış.

Kadir Ekinci Mal Meydanı’nın daha çok kış atmosferindeki fotoğraflarına yoğunlaşmış, çünkü o biliyor ki saf ama güçlü anlatım bu yapı ile sağlanır. Tabii albümde sergilenen fotoğraflar sadece hayvanlara ait değil, Kadir Ekinci hikâyenin çevresini de unutmamış. Kavurmacılar,  sucuklu yumurta, meşrubat yazılı aşçı dükkânlarının cam vitrinleriyle, kahvede soba başındaki elleri değnekli hayvan satıcılarının an kesitleri incelikli bir fotoğraf anlatımının kareleri.

Albüm kapağını süsleyen sığırgözü detayı, hayvanların kulaklarına takılı plakalar, dövüşen veya birbirine binmeye çalışan sığırlar, ana sütünü emmeye çalışan buzalar bir hikâyenin fotoğrafça nasıl örüleceğinin parlak örnekleri.

Albüm; yine karlı bir atmosferde, satılamayan sürüden kalanların, bir minyatür tadındaki peyzajıyla bitiyor. Eline, gözüne, aklına sağlık Kadir Ekinci.

SONUÇ

‘’İnsan üretimiyle ve ilişkileriyle vardır.’’ diye eskilerde çokça kullanılan ama şimdi unutulmuş bir sözü yeniden hep birlikte hatırlayalım. Bunu genç fotoğrafçılar için yapalım. Çünkü onlar da ustalar gibi fotoğraflarında ışık saçmak isterler. Ama onların öncelikle ustalar için hatırlaması gereken cümle şudur; Ne yaptılar ve nasıl yaptılar da başardılar?

Bunu niçin merak etmeliler? Teori temelde şudur; ‘’çalışmak, çalışmak ve çalışmak.’’ Evet, değişmeyecek teori budur ama artık başka şeyler de var. Çünkü artık düşük ve popüler bir kültürün hâkim olduğu post modern bir çağda yaşıyoruz. Etraf sulandırılmış fotoğraftan geçilmiyor, arsız bir çeşitlilikle dopdolu. Sanki yoğun bir görüntü kirliliği var.  Sıradan bir görüntü ile fotoğraf sanatını temsil eden fotoğrafı nasıl ayıracağız? Bir fotoğrafın ne zaman sadece bir görüntü, ne zaman bir sanat olduğunu nasıl kestireceğiz? Bunun için o fotoğrafın arkasında yatan birikimi ve estetiği bilmek gerekir. Sanatın sanatçılar tarafından yapıldığını anlamak gerekir. Fikrin özü fotoğraf sanatı ciddiyet ve bilgi ister.

İşte has işler ve sanatçılar bu olguyu bilenler arasından çıkıyor. A. Kadir Ekinci’nin emeklerine saygı duymalıyız.